De lancering van de 'Belgische' ATV 5 Georges Lemaître
ATV staat voor Automated Transfer Vehicle. Het gaat om een onbemand ruimteschip dat een belangrijke rol speelt bij het functioneren van het internationaal ruimtestation ISS.
ESA heeft zijn vijfde en laatste 'ruimtecargo' genoemd naar de Belg Georges Lemaître, die ook de 'vader' van de theorie van de Big Bang wordt genoemd.
Op deze pagina is meer informatie te vinden over ATV in het algemeen en de ATV 5 Georges Lemaître in het bijzonder.
Klik voor de ESA ATV-webpagina, de ATV-blog en andere achtergrondinformatie op de links naast dit artikel.
Klik voor artikels en nieuws over ATV 5 Georges Lemaître in het Nederlands op de links onderaan dit artikel.
Achtergrond
Er werden al vier ATV-ruimteschepen gelanceerd. Ze vertrokken met een Ariane 5-raket vanaf vanaf Europa's 'ruimtehaven' in Kourou in Frans Guyana. De eerste ATV vloog in 2008 en werd genoemd naar de Franse sciencefictionschrijver Jules Verne (1828-1905). In 2011 volgde ATV 2 die de naam kreeg van de Duitse wis- en sterrenkundige Johannes Kepler (1571-1630). In 2012 ging ATV 3 de ruimte in, genoemd naar de Italiaanse natuurkundige Edoardo Amaldi (1908-1989). ATV 4, gelanceerd in 2013, eert Albert Einstein (1879-1955).
Met de naamgeving van ATV 5 wordt een mooie traditie verder gezet. Deze keer kwam een Belgische wetenschapper aan de beurt. Net als de anderen staat Georges Lemaître (1894-1966) symbool voor de diepe wortels die Europa heeft in domeinen als wetenschap, technologie en cultuur.
Het was de Belgische delegatie bij ESA die de naam voorstelde. Het voorstel werd in 2012 onderschreven tijdens een bijeenkomst op het ESA-hoofdkantoor in Parijs en staat ook symbool voor de grote belangstelling die ons land altijd al voor ruimteonderzoek aan de dag heeft gelegd.
Dat vindt ook directeur-generaal Jean-Jacques Dordain van ESA: 'België is vanaf het prille begin een belangrijke deelnemer geweest in het Europees ruimteavontuur.'
'De deelname van België aan de ESA-programma's en –activiteiten in het algemeen, en aan het ISS-project in het bijzonder, bleken zowel voor België als ESA succesvol.'
'Door ATV 5 naar Georges Lemaître te vernoemen eren we een Belgische onderzoeker van wereldklasse, die een belangrijke rol speelde bij een beter begrip van de oorsprong van het heelal.'
Bevoorrading van het internationaal ruimtestation
Het internationaal ruimtestation ISS moet regelmatig bevoorraad worden met nieuwe wetenschappelijke apparatuur, reserveonderdelen en voedsel, lucht en water voor de bemanning aan boord. Sinds 2008 leveren onbemande ATV-ruimtecargo's op regelmatige basis zowat zes ton vracht af bij het ISS, dat op ongeveer 400 kilometer hoogte boven het aardoppervlak ronddraait. Een ATV wordt met een Ariane 5-raket gelanceerd vanaf Europa's 'ruimtehaven' in Kourou in Frans Guyana (in het noorden van Zuid-Amerika).
Na de lancering navigeert hij op automatische wijze naar een rendez-vous met het ISS om er met grote precisie aan te meren aan de Russische Zvezda-module. Daarna blijft het ruimteschip tot zes maanden lang aan het ISS vastgekoppeld. Daarna wordt het losgekoppeld en verbrandt het met verschillende tonnen afval aan boord in de atmosfeer van de aarde.
Wie was Georges Lemaître?
Georges Lemaître werd geboren op 17 juli 1894 in Charleroi en behaalde in 1920 een doctoraat in natuurkunde en wiskunde. In 1923 werd hij priester. Daarna ging hij sterrenkunde studeren aan de universiteit van Cambridge in Engeland. Daar studeerde hij kosmologie, de astronomie van de sterren en numerieke analyse. Na twee jaar van studies aan Harvard en het MIT in de Verenigde Staten keerde hij in 1925 terug naar België. Hij werd fulltime professor aan de universiteit van Leuven, waar hij voor de rest van zijn loopbaan bleef.
In 1927 ontdekte hij aan aantal oplossingen van vergelijkingen in de relativiteitstheorie van Einstein. Die beschreven een uitdijend heelal in plaats van een statisch universum. Hij gaf ook een eerste op waarnemingen gebaseerde schatting van de constante van Hubble. De theorie werd later veel beter bekend als die van de Big Bang.
Lemaître kreeg de grootste Belgische wetenschappelijke onderscheiding en werd in 1936 lid van de Pontificale Academie van Wetenschappen (PAS), waarin hij tot zijn dood in 1966 actief bleef. Hij maakte nog net de ontdekking mee van de 'kosmische achtergrondstraling', een verdere bevestiging van de theorie die het ontstaan van het heelal beschrijft.
